Telefon:

+48 22 300 89 89

Artykuł 185 § 1 KPC nie przewiduje wyłącznej właściwości miejscowej sądu rejonowego określanej według art. 27-30 KPC. W orzecznictwie Sądu Najwyższego i doktrynie prawa nie wskazano wprost, że art.185 § 1 KPC statuuje właściwość wyłączną. Do takiego wniosku można dojść jedynie pośrednio, biorąc pod uwagę sformułowania używane przez komentatorów. Tytułem przykładu można wskazać tezę 9 Komentarza do art.185 KPC T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska Kodeks postępowania cywilnego Komentarz cz. I Post. rozpoznawcze tom 1 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis W -wa 2006 r.; tezę I.2 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz red. prof. dr hab. Kazimierz Piasecki Wydawnictwo: C. H.Beck 2006 r.. W żadnej z przytoczonych tez nie pada słowo o właściwości „wyłącznej”. Jednak sformułowania tez ze wskazaniem, że właściwość miejscowa odnosi się do art.27-30 KPC oraz sformułowanie zawarte w pierwszej z przytoczonych tez, że właściwość miejscowa odnosi się „zawsze” do tych przepisów, sugerują, że autorzy mieli na myśli właściwość miejscową wyłączną.

Analizując brzmienie powołanego przepisu nie ma wątpliwości co do właściwości rzeczowej Sądu – bez względu na wartość przedmiotu sporu będzie to Sąd Rejonowy. Niejasności mogą pojawić się odnośnie analizy właściwości miejscowej wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Jest to o tyle istotne, iż kierując taki wniosek, profesjonalny pełnomocnik praktycznie musi pojawić się na posiedzeniu bądź ustanowić pełnomocnika substytucyjnego, ponieważ zgodnie z brzmieniem 186 §1 KPC w przypadku nieobecności strony, która kieruje stosowny wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, Sąd (na wniosek przeciwnika) nałoży obowiązek zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową.

Istotą zawezwania do próby ugodowej jest chęć i możliwość zawarcia ugody przed sądem, co zapobiega wytoczeniu powództwa i nierzadko długotrwałemu i kosztownemu postępowaniu. Taką samą co do skutków ugodę mogą zawrzeć te same strony w następstwie wytoczenia powództwa o to samo roszczenie. Ustawodawca wprowadzając w niektórych kategoriach spraw przepisy o właściwości przemiennej miał na uwadze ułatwienie podmiotom określonych stosunków cywilnoprawnych dochodzenia przez nich roszczeń. Dotyczy to na przykład uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych oraz ustalenia pochodzenia dziecka i roszczeń z tym związanych (art. 32 KPC), roszczeń związanych z wykonaniem umowy (art. 34 KPC) czy też z przepisów szczególnych do Kodeksu postępowania cywilnego – art. 9 ustawy z 22 maja 2003r. o działalności ubezpieczeniowej.

Skoro więc powództwo o roszczenie z umowy ubezpieczenia wnioskodawcy mogliby wytoczyć przed sąd swojego miejsca zamieszkania, a w następstwie tej czynności procesowej możliwe byłoby zawarcie przed takim sądem ugody o skutkach tożsamych z ugodą, o której mowa w 184-186 KPC, to brak uzasadnionych argumentów, dla których złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej miałoby być ograniczone do sądu właściwości ogólnej przeciwnika.

Biorąc powyższe pod uwagę chciałbym przytoczyć dość świeże (listopad 2012 roku) postanowienie apelacji wrocławskiej: Postanowienie z dnia 27 listopada 2012 roku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – Wydział I Cywilny sygn. akt I ACz 2190/12 z uzasadnienia: „Art. 30 k.p.c. znajduje się w grupie przepisów zatytułowanej „właściwość ogólna”, ma on więc zastosowanie wtedy, gdy nie zachodzą warunki uzasadniające wybór przez powoda innego sądu, zgodnie z przepisami kodeksowymi o właściwości przemiennej (art. 32-37 k.p.c.) lub przepisami pozakodeksowymi dotyczącymi tej ostatniej właściwości (por. cyt. art. 20 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). Według Sądu Okręgowego w Świdnicy, nie można tej właściwości przemiennej zastosować, gdyż wniosek pojednawczy nie dotyczy roszczenia. Jest dokładnie odwrotnie. W literaturze i orzecznictwie nie jest kwestionowany pogląd, że złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jest czynnością dokonywaną przed sądem, mogącą zmierzać do dochodzenia roszczenia.”

Na marginesie należy pamiętać, iż zgodnie z brzmieniem art. 184 KPC sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Wniosek o zawezwanie do próby ugodowej stanowi jak wiemy, bardzo ważne narzędzie procesowe biorąc pod uwagę skutki materialno-prawne, zwłaszcza kiedy, mówiąc kolokwialnie, jest już „za pięć dwunasta” , goni nas termin przedawnienia roszczenia a wiemy, że nie uda się na czas sporządzić  stosownego powództwa bądź np. zebrać wszelkich niezbędnych dowodów (biorąc pod uwagę znowelizowane brzmienie art. 207 § 6 KPC i art. 217 § 2 KPC. Korzystanie z powołanej instytucji procesowej ułatwia również relatywnie niska opłata w wysokości 40 zł (art. 23 pkt 3 UKSC) - po nowelizacji KPC z listopada 2019 roku opłata ta znacznie wzrosła.

W związku z powyższym według mojej osoby należy uznać, że uznając niewłaściwy miejscowo sąd inny niżeli Sąd Rejonowy miejsca zamieszania pozwanego dokonujemy błędnej wykładni art.185 § 1 KPC. Właściwość określona w art.185 § 1 KPC nie jest bowiem właściwością wyłączną, nie jest więc brana pod uwagę z urzędu, a jedynie na zarzut przeciwnika.

Radosław Klonowski

wspólnik w Kancelarii Prawnej Klonowski & Marek sp.k.

Kontakt w sprawach nagłych (zatrzymania/przeszukania):

+48 698 100 700    +48 882 200 100

Kancelaria Prawna Adwokatów i Radców Prawnych Klonowski & Marek sp.k. 

KRS 0000819380, NIP 5252810422, REGON 385143095 

Rachunek bankowy prowadzony jest przez 

PKO BP S.A. o numerze 

27 1020 1909 0000 3502 0228 2465 

(SWIFT: BPKOPLPW) 

Kancelaria jest ubezpieczona 

od odpowiedzialności cywilnej zawodowej 

w PZU S.A. na Sumę Gwarancyjną w kwocie 

10.000.000 PLN 

Polisa IRP00005357